De elegantie van goede manieren: een reis door etiquette

Etiquette zijn de regels en richtlijnen die bepalen hoe we ons gedragen in sociale situaties. Het begrip etiquette ontstond al in de oudheid in Egypte, Mesopotamië en China. Later werden deze regels verder verfijnd in Europa. Uiteindelijk werd aan het hof van Lodewijk XIV in Frankrijk etiquette een strikt geformaliseerd systeem. 

Wat is de reden van etiquette en waar en wanneer werd het gebruikt in de hotellerie in restaurants? 

Het begin van luxueuze gastvrijheid
In de 19e en vroege 20e eeuw waren vijfsterrenhotels het summum van luxe en verfijning. Etiquette werd hier ook wel ‘het ongeschreven wetboek’ genoemd. De 19e eeuw markeerde het begin van het moderne concept van luxe hotels. In deze periode openden een aantal iconische vijfsterrenhotels die al snel én nog steeds bekend stonden om hun weelderige interieurs, geweldige service en exclusieve clientèle.  

Nergens wordt er tegenwoordig nog zoveel gebruik gemaakt van etiquette als in hotels en restaurants. Zo houdt een conciërge nog áltijd de deur open voor vrouwelijke gasten en wordt in sommige fine-dining restaurants de stoel aangeschoven van de dame. Deze etiquette-regel komt in eerste instantie vooral elegant over, maar is uit praktische overwegingen ontstaan. Vrouwen in de middeleeuwen en nadien in de renaissance droegen brede en wijde rokken in combinatie met een korset waardoor ze vaak niet door een smalle deuropening pasten en zitten een opgave op zich was.

Lange avondhandschoenen en witte vlinderdassen
In 1889 opende het Savoy Hotel in Londen. Het hotel werd opgericht door theaterimpresario Richard D’Oyly Carte en hij mocht zichzelf al snel pionier in luxe en comfort noemen. Zo was het Savoy Hotel het eerste hotel ter wereld met elektrische verlichting, elektrische liften en warm en koud stromend water in elke kamer. Alhoewel dat tegenwoordig de gewoonste zaak ter wereld is, was het in de 19e eeuw zeldzame luxe. De etiquette was strikt: obers droegen witte handschoenen en diners werden volgens protocollen geserveerd, waarbij precisie in élk detail de norm was. Vanuit de etiquette werd er verwacht dat je altijd één hap op je bord laat liggen. Een leeg bord zou duiden op gulzigheid en dat de gast nog trek had. 

Een kleine tien jaar later in 1898 opende de beroemde hotelier César Ritz het Ritz in Parijs. Het Franse hotel introduceerde het concept van de badkamer ensuite, een revolutie in hotelcomfort. De etiquette in het Ritz gold niet alleen voor het personeel maar óók voor de gasten. Al snel stond het hotel bekend om zijn jaarlijkse galadiners waar de dresscode “White Tie” vereist was. Vrouwen droegen lange avondhandschoenen, opgestoken haar en japonnen in lichte kleuren én zeker zonder print. Mannen een witte vlinderdas, lakschoenen en een zwarte hoge hoed. Deze "hoofd-tooi" werd binnenshuis afgezet als teken van vertrouwen en dat er geen sprake was van vijandigheid. Volgens César Ritz weerspiegelt de strikte dresscode de waarden en tradities van het hotel en draagt het bij aan de exclusieve sfeer en tijdloze elegantie. 

In de 20e eeuw groeide het luxe hotelconcept. Met nieuwe technologieën en een groeiende internationale clientèle die nóg hogere eisen stelden aan comfort en service. De concurrentie groeide waardoor hotels zich steeds meer probeerden te onderscheiden in alle weelde.

Extravagante feesten en persoonlijke butlers
In 1907 opende The Plaza Hotel in New York. Het werd al snel een icoon van New Yorkse elegantie. Tegenwoordig kennen veel mensen het hotel uit de bekende scène uit de Home Alone film. Het hotel wist zich te onderscheiden met marmeren badkamers en weelderige balzalen. Het hotel was een trendsetter in het organiseren van extravagante feesten en sociale bijeenkomsten. De etiquette was minder zichtbaar al zal een dame altijd zeggen dat ze zich moet moet excuseren in plaats van dat ze naar het toilet gaat.  

Het Beverly Hills Hotel openede in 1912 in Los Angeles. Het hotel stond bekend om zijn glamour en exclusiviteit. Hier verbleven Hollywoodsterren en wereldleiders. Waar in andere hotels de etiquette juist heel zichtbaar werd geuit, was dat hier niet het geval. Er was veel aandacht voor privacy in combinatie met luxe, waardoor gasten zich terugtrokken in hun eigen bubbel. Persoonlijke butlers waren eerder de norm dan uitzondering voor de gast die hier verbleef.  

Pillows Hotels' kijk op etiquette  
Ondanks dat de technologie en trends in de loop van de jaren zijn veranderd, is de essentie binnen luxe hotels hetzelfde gebleven: aandacht voor detail én oog voor de gast. Etiquette is tegenwoordig minder strikt, en voelt luxe steeds toegankelijker voor de hotelgast. 
 
Bij Pillows Hotels willen we dat de gast zich speciaal en gezien voelt, zonder dat het stijf en formeel voelt. Maar ook bij Pillows Hotels proef je soms weer even de eeuwenoude etiquette als de conciërge een paraplu boven je hoofd houdt als je de taxi instapt of als de deur met veel bravoure wordt opgehouden, zónder dat je een brede rok en korset hoeft te dragen.